طبق آمار WHO، سرطان گردنه‌ی رحم چهارمین سرطان شایع در خانم‌ها در سراسر دنیاست. در سال 2020 حدود 604.000 نفر به این سرطان مبتلا شدند. آمار مرگ و میر ناشی از این سرطان در سال 2020 حدود 342.000 نفر تخمین زده شده است. ریسک فاکتورهای پیشرفت سرطان گردنه رحم شامل تایپ HPV، وضعیت سیستم ایمنی، سایر عفونت‌های منتقله از طریق دستگاه تناسلی، تعداد زایمان‌ها، استفاده از سقط کننده‌های هورمونی و استعمال دخانیات می‌باشد. اگرچه، اغلب خانم‌های فعال از نظر جنسی، حداقل یکبار در زندگی به پاپیلوماویروس مبتلا می‌شوند، اما کمتر از 10 درصد از این افراد دارای عفونت پایدار و دائمی (Persistent) می‌شوند. عفونت پایدار با پاپیلوماویروس‌های پرخطر، عامل اصلی ایجاد سرطان گردنه‌ی رحم می‌باشد. به‌طور معمول، تبدیل سلول‌های غیرنرمال آلوده به High-risk HPVs به سلول‌های سرطانی، بین 15 تا 20 سال زمان می‌برد. اما این زمان در افراد دارای نقص سیستم ایمنی (مثل افراد مبتلا به HIV که درمان نشده‌اند) بین 5 تا 10 سال طول می‌کشد.
تاکنون بیش از 200 ژنوتایپ (سویه) از پاپیلوماویروس‌های انسانی (HPVs) شناسایی شده‌اندکه بیش از 40 ژنوتایپ از آن‌ها از طریق مجاری تناسلی منتقل می‌شوند. 14 ژنوتایپ از آن‌ها بعنوان عامل پاتوژنیک برای ایجاد و پیشرفت سرطان گردنه رحم (Cervical cancer یا CC) هستند که به آن‌ها پاپیلوماویروس‌های با ریسک بالا (High-risk HPVs) گفته می‌شود. سویه‌های پرخطر شامل 14 ژنوتایپ HPV16، HPV18، HPV31، HPV33، HPV35، HPV39، HPV45، HPV51، HPV52، HPV56، HPV58، HPV59، HPV66 و HPV68 هستند. در دهه‌های اخیر پیشرفت‌های چشمگیری در زمینه‌ی درک بیولوژی مولکولی، تشخیص و پیشگیری از ابتلا به این ویروس صورت گرفته است.
در صورت تشخیص سرطان گردنه رحم در مراحل ابتدایی، می‌توان انتظار درمان موثر این بیماری را داشت. بر اساس گایدلاین WHO (2021) خانم‌ها بعد از 30 سالگی، هر 5 تا 10 سال یکبار باید از نظر گردنه رحم غربالگری شوند. در حالیکه، خانم‌های مبتلا به HIV باید بعد از 25 سالگی هر 3 تا 5 سال یکبار غربالگری شوند. WHO دو رویکرد کلی جهت غربالگری و درمان را معرفی کرده است: 1) Screen and treat approach 2) Screen, triage and treatment. در رویکرد اول تصمیم گیری درمورد درمان صرفا بر مبنای مثبت بودن غربالگری اولیه است. در رویکرد دوم تصمیم در مورد درمان بر اساس مثبت بودن غربالگری اولیه و بدنبال آن مثبت بودن تست دوم (تست تریاژ) با تایید یا بدون تایید هیستولوژی صورت می‌پذیرد. بر این اساس 7 الگوریتم به منظور تشخیص و درمان سرطان گردنه رحم پیشنهاد شده است. دو الگوریتم اول مربوط به رویکرد Screen and treat هستند و مابقی الگوریتم‌ها مربوط به رویکرد Screen, triage and treatment هستند.
اهمیت بالینی تشخیص پاپیلوماویروس‌های انسانی پرخطر
Updated Guidelines for Management of Cervical Cancer Screening Abnormalities | ACOG